Historische bezetting A12 door Extinction Rebellion
Duizenden mensen bezetten ondanks een gemeentelijk verbod vandaag de A12 uit protest tegen het gebruik van fossiele brandstoffen en overheidssubsidies aan de fossiele industrie. Het megaprotest, georganiseerd door de actiegroep Extinction Rebellion, verliep de eerste uren geweldloos en gemoedelijk. De demonstranten eisten onder meer onmiddellijke actie van de overheid om de klimaatcrisis aan te pakken. “Ik maak me zorgen om de planeet en de toekomst van mijn kinderen.”
De zon schijnt en toch hangt er rond de binnenstad een lichtelijk gespannen sfeer. Politie en militairen staan in de straten rondom het Lange Voorhout. Hoe dichter je bij het Malieveld komt, hoe meer legervrachtwagens uit voorzorg klaar staan. In de lucht cirkelt een politiehelikopter. Langs de Koekamp verzamelen zich grote groepen activisten en demonstranten. Gaan die echt proberen de A12 wederom te bezetten, zoals in januari?
Tien voor twaalf zetten de groepen koers richting de snelweg. En ja, het gaat gebeuren. Een andere groep van honderden mensen komt vanaf de Zuid-Hollandlaan de A12 op, waarmee de bezetting van het stuk betwiste asfalt een feit is. De Koekamp-groepen voegen zich bij de tweede groep en er ontstaat een massale demonstratie. Er hangt even kort spanning in de lucht, want voor de tunnelbak staan de politie en de ME met twee reusachtige waterkanonvoertuigen opgesteld. Gaan zij de A12 meteen al schoon vegen?
Dovemansoren
Maar de geladenheid ebt weg als blijkt dat de politie nog geen aanstalten maakt. Wel klinkt het door een luidspreker driemaal waarschuwend: “Op deze locatie is het verboden te demonstreren. U kunt demonstreren op de Koekamp. Als u de A12 betreedt kan de politie u aanhouden en daarbij kan de ME geweld gebruiken.” Het is aan dovemansoren gericht. Niemand vertrekt. In het midden van de demonstratie staan in een cirkel muzikanten. Zij trekken hun blaasinstrumenten en violen tevoorschijn en spelen klassieke muziek. Een man houdt een Shell-vlag ondersteboven met een strijdkreet tegen fossiele brandstoffen.
Anderen groepjes demonstranten schuiven hun armen in buizen en zitten zo met kettingen aan elkaar vastgeklonken op de weg. Hier en daar lezen mensen zorgeloos al zittend een boek. Deelnemers zingen strijdliederen. Opvallend is dat er niet alleen jongeren aanwezig zijn. Er zijn veel ouderen bij die zich zorgen maken om de toekomst van hun kinderen en kleinkinderen. Zo ook Yvonne (77) uit Den Haag, gezeten op een stoeltje bij de politieafzetting op de A12 en voorzien van een protestbord. “Ik ben hier voor het klimaat”, zegt ze vanachter haar zelfgemaakte Extinction Rebellion-masker. “Om deze planeet te beschermen en al wat leeft op aarde.” Of ze zich zorgen maakt om een chargerende ME straks? “Nee”, luidt het antwoord. “Ik heb al zoveel meegemaakt, erger kan het niet worden.” Ze is voor de vijfde keer aanwezig bij een demo van Extinction Rebellion en het is voor de tweede maal dat ze hier op de A12 is.
Medeverantwoordelijk
“In januari stond ik in de tunnelbak”, aldus Yvonne, “en ben toen gearresteerd. Gelukkig niet hardhandig.” De aanwezigheid van veel ouderen op de snelweg kan ze wel verklaren. “Ik denk dat wij ouderen ons medeverantwoordelijk voelen voor de ontstane puinhoop door het gebruik van fossiele brandstoffen.” De senior hoopt de demonstratie tot het eind uit te zitten. “Maar”, vraagt ze, “zijn dat die waterkanonnen? Als mijn bordje maar niet nat wordt.” Yvonne hoopt dat de overheid stopt met subsidiëren van de fossiele industrie. “Stop met daarin 17 miljard pompen. Met dat geld kun je betere dingen doen.”
Inmiddels zijn er zeker 3000 mensen, afkomstig uit heel het land, op de A12 aanwezig en 1500 langs de kanten ervan. Onder hen bevindt zich de groep bezorgde wetenschappers Scientist Rebellion. Koen Lemaire is gedrags- en bewegingswetenschapper aan de VU en Marjan Smeulders is microbioloog aan de Radboud Universiteit. Zij zijn beide voor de tweede keer aanwezig op de A12.
Niet adequaat genoeg
“We zijn hier met 81 wetenschappers uit alle disciplines”, vertelt Koen. “Wij doen mee omdat de wetenschap al veertig jaar waarschuwt voor het gebruik van fossiele brandstoffen. Zo lang is de schadelijkheid daarvan bij de wetenschap, en ook bij de industrie zelf overigens, bekend. De overheid handelt niet adequaat genoeg bij de aanpak van de klimaatcrisis. De situatie is nu zo nijpend dat we onze stem moeten laten horen.” Stoppen met olie en gas zal niet van de ene op de andere dag gaan, erkent Koen. “De overheid zou desondanks de intentie moeten uitspreken zo snel mogelijk een einde te maken aan het gebruik ervan. Dat kunnen ze vandaag nog doen.”
Marjan: “In januari zijn we gearresteerd. Straks waarschijnlijk weer. Maar ja, de subsidies, bestaande uit belastingkortingen voor de industrie en lagere tarieven voor grootverbruikers, moeten stoppen.” Koen: “Deze fiscale prikkels voor het bedrijfsleven kan de overheid beter inzetten om te verduurzamen. Het IMF en het Internationaal Energieagentschap beschouwen ze als belastingvoordelen. Veel landen om ons heen, hebben dit soort subsidies niet eens. Er is sprake van een oneerlijke situatie.”
Genegeerd
Vrees voor de ME hebben de twee wetenschapers niet. “Ik ben banger voor de klimaatverandering. Ik lig er ’s nachts wakker van”, zegt Koen. Marjan valt bij: “Ik ook. Ik denk aan mijn kinderen en hun toekomst. Hier demonstreren is het enige wat ik kan doen. Gelukkig zijn steeds meer mensen zich bewust van klimaatverandering. Dat hebben we nodig, want de overheid heeft ons wetenschappers te lang genegeerd.”
Beide specialisten blijven tot het einde, zeggen ze. Koen: “Tot we eraf geslagen worden, en dat meen ik echt. Laat de regering zich maar eens gaan houden aan de klimaatakkoorden van Parijs!” Marjan erkent dat er sprake is van hinder voor de mensen die Den Haag in of uit willen. “Deze actie is inderdaad disruptief. Helaas is het nodig. Het is zot dat we de overheid op deze manier moeten dwingen te luisteren. Maar wat ons te wachten staat met klimaatverandering is nog veel disruptiever. Deze demonstratie is niks vergeleken bij dat.”
Constructielijm
Voor een van de twee waterkanonvoertuigen zit een jongeman die zich ‘Krullenbol’ noemt. Hij is voorbereid op wat komen gaat. “Ik liet mijn identificatie thuis”, laat hij weten. “En ik nam deze voorzorgsmaatregel.” Hij laat zijn handen zien. Op zijn vingertoppen zijn lijm en glitters aangebracht. “Kunnen ze niet mijn vingerafdrukken nemen. Dit is constructielijm en dat haal je er niet zomaar af. Het kan wel, maar ik vertel niet hoe.” Waarom zit hij voor het pantservoertuig? “Dan kunnen ze straks niet die kant op”, knikt hij naar de Zuid-Hollandlaan waar de duizenden andere demonstranten staan.
“Zolang we hier zitten kunnen ze niet rijden en doen ze dat toch kan ik nog altijd onder de vrachtwagen wegkruipen. Er is net genoeg ruimte voor.” Krullenbol is onder de indruk van het aantal demonstranten. Hij hoopt dat de actie van Extinction Rebellion effect sorteert. En met hem vele anderen.
De politie gebruikte tegen 17.00 uur waterkanonnen om de demonstranten weg te krijgen van de A12. Velen bleven desondanks doornat zitten. Inmiddels is de politie overgegaan tot arresteren van actievoerders. Voor het donker wordt, wil zij en de burgemeester de snelweg leeg hebben. “Die mensen moeten echt weg. Vijf uur lang hebben ze hun punt kunnen maken en nu moet het klaar zijn.”
Tekst en foto’s: Harry Oosterveen
